Монголын Ардчилсан нам тэртээ 1990 оны хоёрдугаар сарын 18-нд байгуулагдаж байв. Ингэхдээ Монгол орны 16 аймаг, 3 хотоос 611 төлөөлөгч, 200 зочин ирж оролцсон МоАХ-ны анхдугаар их хурал амжилттай болж Монголын Ардчилсан нам байгуулагдсанаа зарласнаар олон намын тогтолцооны эхлэлийг тавьсан юм.

Улмаар 1990 оны долдугаар сарын 22-29-ны өдрүүдэд БНМАУ-ын Ардын Их Хурлыг сонгох анхны чөлөөт ардчилсан сонгууль болсон байдаг. Тухайн сонгуулиар иргэд анх удаагаа оролцохгүй бол шийтгүүлнэ гэх айдасгүйгээр саналаа өгцгөөсөн билээ.

• Э.БАТ-ҮҮЛ
• Да.ГАНБОЛД
• Д.ДОРЛИГЖАВ
• М.ЭНХСАЙХАН
• Р.ГОНЧИГДОРЖ
• Ц.ЭЛБЭГДОРЖ
• Н.АЛТАНХУЯГ
• З.ЭНХБОЛД
• С.ЭРДЭНЭ
• Лу.ГАНТӨМӨР

Саяханыг хүртэл Ардчилсан нам толгойгоо олохгүй явсан. Тодруулбал С.Эрдэнэ намынхаа тамгыг өвөртөлсөөр, хэнбугайд ч өгөхөөс татгалзаж байсан. Улмаар 2023 оны дөрөвдүгээр сарын 20-ны өдөр буюу Монголын ардчиллын эцэг, Ардчиллын алтан хараацай гэгдэж явсан С.Зориг агсны мэндэлсэн өдрөөр тамгаа Л.Гантөмөрт шилжүүлсэн билээ. Ингэснээр сая нэг гурван жил гаруй хугацаанд үргэлжилсэн Ардчилсан намын хуваагдал эцэслэгдсэн юм.

-Буланы БЕЙСЕН - 44.9 хувь

-Дашдондогийн ГАНБАТ - 47.3 хувь

-Амгалангийн АДЪЯАСҮРЭН - 42.1 хувь

-Дашдэмбэрэлийн БАТ-ЭРДЭНЭ - 47.5 хувь

-Жамбын БАТСУУРЬ - 58.9 хувь

-Наянтайн ГАНИБАЛ - 52.6 хувь

-Цэвэгдоржийн ТУВААН - 36.8 хувь

-Одонгийн ЦОГТГЭРЭЛ - 61 .0 хувь

-Ширнэнбандийн АДЬШАА - 52.5 хувь

-Бөхчулууны ПҮРЭВДОРЖ - 43.3 хувь

-Салдангийн ОДОНТУЯА - 26.2 хувь

2020 оны УИХ-ын сонгуульд Ардчилсан намаас “МОНГОЛ ӨРХ-ХӨГЖЛИЙН БОДЛОГО 2020” мөрийн хөтөлбөр боловсруулж, хаяглах эзэнгүй хуурай амлалт бус хүн бүр, өрхийн гишүүн бүрд чиглэсэн тодорхой зорилго, зорилтуудыг хэрэгжүүлэн ажиллахаа илэрхийлсэн.

• Эдийн засгийн өсөлтийг өрх бүрд хүртээж, өрхийн хөдөлмөрийн насны нэг хүнд ногдох бодит орлогын хэмжээг 1000 ам.доллароос доошгүй хэмжээнд хүргэнэ
• Байгалийн баялгийн үр өгөөжийг өрх бүрд өв тэгш хүртээж Баялгийн сангийн тухай хуулийн батлан хэрэгжүүлнэ
• Бараа, үйлчилгээ бүрийн үнэд шингэдэг НӨАТ-ын дарамтыг хөнгөлж, 5 хувь болгоно. МАН-ын Засгийн газрын шинээр бий болгосон болон хувь хэмжээг нэмэгдүүлсэн бүх төрлийн татвар, хураамжийг цуцална.
• Бүх төрлийн зээлийн хүүг нэг оронтой тоонд оруулна. Орон нутгийн хөгжил, үйлдвэрлэл, хөдөө аж ахуй, газар тариалангийн төслийг дэмждэг, төрөлжсөн үйлчилгээтэй Жижиг дунд үйлдвэрлэлийн банк байгуулна.
• Эдийн засгаа тэлэх том төслүүдийг эхлүүлж, 100 мянган ажлын байр шинээр бий болгоно
• Хот, хөдөөгийн иргэдээ хөнгөлөлттэй зээлээр хувийн орон сууцтай болгоно.
• Хөгжлийг дэмжсэн, иргэнээ хамгаалдаг хууль эрх зүйн орчныг бүрдүүлж, тогтолцоог шинэчилнэ.
• Дэлхийд өрсөлдөх чадвартай Монгол хүнийг бэлтгэх алсын хараанд тулгуурлан боловсролын салбарт цогц шинэчлэл хийнэ.
• Урьдчилсан сэргийлэх үзлэгт суурилсан өндөр өгөөж бүхий эрүүл мэндийн тогтолцоог бүрдүүлнэ.
• Малчин өрх бүрийг бизнес эрхлэгч болгон хөгжүүлж тогтмол орлоготой, тохилог орчинд амьдрах нөхцлийг бүрдүүлэх “Чинээлэг малчин”, “Шинэ хөдөө”, “Шинэ сум” хөтөлбөр хэрэгжүүлнэ.

- Өрхийн хөдөлмөрийн насны нэг хүнд ногдох бодит орлогын хэмжээ 1000 ам.доллар хүрээгүй.

- 2020 оны тавдугаар сард Үндэсний баялгийн тухай хуулийн төслийг олон улсын 100 гаруй сангийн нийтлэг зарчимтай уялдуулан боловсруулсан. Гэвч байгалийн баялгийн үр өгөөжийг өрх бүрд өв тэгш хүртээсэнгүй.

- НӨАТ буюу нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулийг 2016 оноос мөрдөж эхэлсэн. НӨАТ-ын буцаан олголтыг худалдан авсан бараа, үйлчилгээний үнийн дүнгийн хоёр хувиар тооцож байна. Ингэснээр Ардчилсан нам 5 хувь болгоно гэх амлалтаа биелүүлсэнгүй.

- Монголбанк зээлийн хүүг 13 хувьд хэвээр хадгалсан. Улмаар Ардчилсан нам зээлийн хүүг нэг оронтой болгоно гэсэн нь худал болов. Жижиг дунд үйлдвэрлэлийн банк ч байгуулагдсангүй.

- Хотын иргэд хөнгөлөлтэй орон сууцны зээлд хамрагдахаа болив. Харин орон нутаг руу шилжин суурьшвал зээлэнд хамрагдах боломжтой болов.

- Боловсролын салбарт цогц шинэчлэл нь гуравдугаар ангиас нь англи хэл заах шийдвэрт хүргэв. Гэвч Монгол Улсын боловсролын салбарынхан бүгд англи хэлний дүрмээ л заасаар байна.

- Малчин өрх бүр өнөөдөр орлоготой байж чадахгүй байна. Тэд хэдэн малаа зарж л хэдхэн төгрөг олж байна.

Ингээд харвал намын амлалтууд өнөөдөр дийлэнх нь худал болжээ. Монгол Улсын иргэдийн төлөө хэмээн хуурсан үгсийг сонгосон иргэд нь хэдийн мартсан байна.

Энэ нь магадгүй тус намын толгой олдохгүй байснаас үүдэлтэй байж магад. Тэгвэл одоо намын толгой нь сонгогдсоноор цаашид АН юуг хийж, иргэдийн төлөө ажиллах вэ гэдгийг харах л үлдлээ.