Улсын Их Хурлын Үйлдвэржилтийн бодлогын байнгын хороо эрдэс баялгийн салбарт нэмүү өртөг шингэсэн үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх, ашигт малтмалыг түүхийгээр гаргахгүй байх, боловсруулалт, баяжуулалтын түвшинг ахиулах, улмаар ажлын байр, нийгмийн хариуцлагыг нэмэгдүүлэх, экспортыг өсгөх бодлого баримталж байна. Энэ талаар Улсын Их Хурлын гишүүн, тус Байнгын хорооны дарга Т.Энхтүвшин Төв аймгийн Баянцагаан сумын нутагт байгуулагдсан хайлуур жоншны баяжуулах үйлдвэрийн нээлтэд оролцох үеэрээ дурдсан юм.

Чулуут цагаан дэлийн жоншны орд газарт Монгол, Оросын геологичид 1970-аад оны дунд үед эрлийн ажил, геологийн зураглал хийж, 1978-1982 онд хуучнаар Чехословак Улсын геологийн нарийн мэргэжлийн байгууллага нарийвчилсан хайгуул хийн, нөөцийг тогтоожээ. Тус ордыг 1982 оноос “Монголчехметалл” ХХК ашиглаж, бүтээгдэхүүнээ ОХУ, БНХАУ-д экспортлож ирсэн бөгөөд 2020 оноос баяжуулах үйлдвэрээ барьж эхэлсэн байна.

Эрдсийн түүхий эдийг боловсруулах, аж үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх төр, засгийн бодлогод нийцэж буйн зэрэгцээ сум, орон нутгийн хөгжил, иргэдийн болон өрхийн амьжиргааг дээшлүүлэхэд чухал ач холбогдолтойг тус үйлдвэрийн нээлтийн үеэр Байнгын хорооны гишүүн Ж.Батжаргал, Ц.Туваан нар онцолж байлаа.

“Монголчехметалл” ХХК-ийн баяжуулах үйлдвэр жилд 200 мянган тонн хүдэр боловсруулж, 97 хувиас дээш агуулгатай 64 мянга тонн жоншны баяжмал үйлдвэрлэх хүчин чадалтай юм. Чулуут цагаан дэлийн уурхай 43 хувийн агуулгатай 3.7 сая тонн хайлуур жоншны нөөцтэй бөгөөд 2013 оноос явуулсан олборлолтын үр дүнд 30-35 хувийг агуулга бүхий 400 мянган тонн хүдрийн овоолго хуримтлагдаад байгаа аж. Энэхүү хуримтлалыг шинээр олборлох хүдэртэй хольж баяжуулан, 97 хувиас дээш өндөр агуулгатай баяжмал гаргах технологийн горимыг тус үйлдвэрт суурилуулсан байна.

Буталж, нунтагласан хүдрийг флотацийн аргаар хөвүүлэн баяжуулах үйлдвэрийн технологи, тоног төхөөрөмж, туршилт тохируулгыг БНХАУ-ын Xinhai групп хариуцан ажилласан байна. Үйлдвэрт 1.0 кг хүдрийг баяжуулахад 3.3 литр ус зарцуулах бөгөөд ашигласан усны 86 хувийг дахин ашиглах эргэлтийн усан санг байгуулсан байна. Мөн үйлдвэрээс гарах хуурай хаягдлыг барилгын материалын түүхий эдийн зориулалтаар ашиглах бүрэн боломжтой юм.